Samenwonen
Je gaat samenwonen, wat te doen?
Als je gaat samenwonen wil je misschien een aantal dingen met en voor elkaar regelen. Je kunt samen afspraken maken en deze op papier zetten. Er is dan duidelijkheid over ieders rechten en plichten. De akte waar je dit in vastlegt heet een samenlevingsovereenkomst. Veelal wordt ook gesproken over een samenlevingscontract.
Zeker als je een koopwoning hebt en/of samen kinderen hebt of wilt, is een samenlevingsovereenkomst onmisbaar.
Welke afspraken kun je maken in een samenlevingsovereenkomst?
In een samenlevingsovereenkomst kun je onder andere de volgende afspraken vastleggen:
- De verdeling van de kosten van de gezamenlijke huishouding (bijvoorbeeld naar evenredigheid van inkomen of juist ieder de helft).
- Welke spullen persoonlijk eigendom zijn en welke spullen gezamenlijk.
- Voor het geval je uit elkaar gaat: Wie mag er in de woning blijven wonen? Wat gebeurt er met de spullen die je gezamenlijk hebt gekocht? Wie dient welke schulden te dragen?
- In het geval dat één van jullie tweeën komt te overlijden, kan een verblijvensbeding worden opgenomen, waarover hierna meer.
- Afspraken over verzorging en opvoeding van kinderen.
- Hoe geschillen worden opgelost.
- De gerechtigheid tot een partnerpensioen.
Dit is slechts een kleine opsomming van de afspraken die gemaakt kunnen worden.
Maatwerk voor de eigen situatie is zonder meer mogelijk.
Moet een samenlevingsovereenkomst door een notaris worden opgesteld?
In eerste instantie kan deze vraag worden beantwoord met: nee, dat is niet verplicht.
Maar … wees je bewust van de gevolgen van een niet-notarieel samenlevingsovereenkomst!
Het nabestaandenpensioen
Eén van de belangrijkste redenen om een samenlevingsovereenkomst notarieel vast te leggen is de uitkering van het opgebouwde dan wel op te bouwen nabestaandenpensioen. Veelal eisen pensioenmaatschappijen dat als jullie elkaar als partner aanwijzen als gerechtigde tot het zogenaamde partnerpensioen, dit zal moeten worden gedaan in een notariële samenlevingsovereenkomst.
Van € 2.400 naar € 723.500 aan vrijstelling
Samenwoners die langer dan 6 maanden samenwonen, op hetzelfde adres staan ingeschreven in de Basisregistratie Personen (BRP, voorheen GBA) én hun wederzijdse zorgverplichting hebben neergelegd in een notariële samenlevingsovereenkomst, hebben net als gehuwden en geregistreerd partners een vrijstelling voor de erfbelasting van 723.526 euro, regel je niets dan is de vrijstelling 2.418 euro. (vrijstellingen 2023)
Verblijvensbeding
In een samenlevingsovereenkomst wordt over het algemeen een verblijvingsbeding opgenomen. Dat houdt in dat de langstlevende van jullie in het gemeenschappelijk aan jullie in eigendom toebehorende huis mag blijven wonen en dat de erfgenamen van de overleden partner daar geen aanspraak op kunnen maken. Ook alle andere goederen die als gemeenschappelijk kunnen worden aangemerkt, zullen op basis van dit verblijvingsbeding aan de langstlevende toekomen.
Ondanks dat de wet bepaalt dat een verblijvensbeding mondeling kan worden gesloten, is het schriftelijk vastleggen van groot belang. Als er namelijk discussie bestaat over de door jullie mondeling gemaakte afspraken, brengt dit je partner in de problemen. Alleen de rechter kan dan uitmaken of er daadwerkelijk sprake is van een mondelinge overeenkomst.
Advies op maat is een must
Iedereen heeft zo zijn expertise, zo ook wij. Door onze ervaring kunnen wij je attent maken op zaken, waar je wellicht zelf (nog) niet aan hebt gedacht.
Dit komt zowel de eigen positie, de positie van je partner, de positie van eventuele kinderen alsmede de positie van je erfgenamen ten goede.
Duidelijkheid is belangrijk, helemaal in tijden waar het geen rozengeur en maneschijn is.
Let op: een samenlevingsovereenkomst maakt geen erfgenaam!
Helaas is het niet mogelijk om in een samenlevingscontract elkaar aan te wijzen als erfgenaam. Dat kan alleen in een testament.
Het is wel mogelijk om in een samenlevingscontract een zogenaamd "verblijvingsbeding" op te nemen, zoals hiervoor omschreven.
Samengevat: je regelt dat de gemeenschappelijk eigendommen naar je partner gaan.
Verblijvensbeding / geen kinderen
Heb je geen kinderen (of afstammelingen van kinderen), dan kan deze constructie voldoende zekerheid opleveren en heb je misschien geen testament nodig. Deze constructie kan alleen werken voor zaken die gemeenschappelijk waren. Had jouw overleden partner ook eigen zaken waarvan jij geen mede-eigenaar was, dan gaan die zaken naar de erfgenamen (en dus niet naar jou!).
Verblijvensbeding / wel kinderen
Heb je wel kinderen (of afstammelingen van kinderen), dan biedt deze constructie meestal niet voldoende zekerheid, omdat kinderen recht hebben op een soort "minimum-erfenis"; de legitieme portie. Legitieme portie is de helft van het deel waar de kinderen op grond van de wet recht op zouden hebben. Als kinderen door een verblijvingsbeding tekort worden gedaan, kunnen ze daartegen - met succes - protesteren. In die situatie is er dus ook een testament nodig.
Onze professionals adviseren je graag
mr. Rob Timmers is onze specialist op dit gebied.
T: 0252 - 414 008
E: notaris@notaristimmers.nl